Skip to content
Logistics Manager
Logistics Manager
  • Konferencje
  • Webinaria
  • Prenumerata
  • Wydania
  • LM Poleca
  • Kontakt
  • Konferencje
  • Webinaria
  • Prenumerata
  • Wydania
  • LM Poleca
  • Kontakt
  • Kategorie
  • Zarządzanie
  • Supply Chain
  • Transport i Spedycja
  • Inteligentne Technologie
  • Magazyn
  • Prawo i Finanse
Logistics Manager
  • Konferencje
  • Webinaria
  • Prenumerata
  • Wydania
  • LM Poleca
  • Kontakt
  • Kategorie
  • Zarządzanie
  • Supply Chain
  • Transport i Spedycja
  • Inteligentne Technologie
  • Magazyn
  • Prawo i Finanse



Zarządzanie

Zielona natura logistyki

21 lipca 2021

Zanieczyszczenie środowiska spowodowane różnymi rodzajami działalności, w tym gospodarczej, wzrosło w ostatnich latach, a głównym jego źródłem są działania transportowe i logistyczne. W dzisiejszym, wysoce konkurencyjnym środowisku, kwestie zielonej logistyki zyskują na znaczeniu, ponieważ coraz częściej jest ona integralną częścią zarządzania łańcuchem dostaw.

Zielona logistyka polega na integracji wszystkich działań związanych z przepływem produktów w łańcuchu dostaw. Rozciąga się od pozyskania surowca dla konkretnego produktu, po system produkcji i dystrybucji dla konsumenta końcowego, łącznie z logistyką zwrotów. Głównym celem zielonej logistyki jest osiągnięcie równowagi między celami ekonomicznymi, środowiskowymi i społecznymi poprzez odpowiednie skoordynowanie procesów, tak aby spełniały wymagania klientów przy minimalnych kosztach.

Zieloną logistykę można zdefiniować jako zintegrowane zarządzanie wszystkimi działaniami niezbędnymi do mobilizacji produktów w łańcuchu dostaw, z uwzględnieniem kwestii środowiskowych. Stanowi ona koncepcję związaną z realizacją międzynarodowych konwencji i wynikających z nich obowiązków nałożonych na państwa i korporacje.

Ekologizacja łańcucha dostaw stała się znaczącym tematem w zarządzaniu łańcuchem dostaw, obejmującym zarządzanie zaopatrzeniem, zakupem surowców, przyjazną dla środowiska produkcję, dystrybucję, marketing i logistykę zwrotów. Tak więc wdrożenie zielonych praktyk obejmuje cały łańcuch dostaw jako gospodarkę o obiegu zamkniętym.

Green Supply Chain Management

Firmy muszą zacząć analizować swoje działania na środowisko nie tylko w odniesieniu do działalności wewnętrznej, ale także w odniesieniu do całych łańcuchów dostaw. Takie podejście spowodowało pojawienie się terminu – GSCM (Green Supply Chain Management). GSCM jest definiowane jako bezpośrednie zaangażowanie firm, łącznie z dostawcami i klientami, we wspólne planowanie, w celu zmniejszenia wpływu na środowisko w procesach produkcyjnych. Te działania oznaczają, że powinna zostać wzmocniona współpraca, aby ograniczyć wpływ na środowisko związany z przepływami w działaniach operacyjnych firmy. Ujmując rzecz krótko – GSCM oznacza uwzględnienie działań na rzecz środowiska w praktykach integracyjnych w ramach łańcuchów dostaw.[1]

Rys. 1. Teoretyczny model GSCM. Źródło: Opracowanie Hassan Younisa, Balan Sundarakani, Barry O’Mahony

Hassan Younisa, Balan Sundarakani, Barry O’Mahony opracowali tzw. teoretyczny model GSCM. Na rysunku nr 1, lewa strona modelu GSCM przedstawia cztery niezależne zmienne: ekoprojekt, zielone zakupy, współpracę w zakresie ochrony środowiska i logistykę zwrotów. Zmienna zależna dotycząca wyników przedsiębiorstwa jest pokazana w czterech wymiarach po prawej stronie modelu. Trzy zmienne kontrolne, które mogą wpływać na zmienną zależną, to: certyfikacja Systemu Zarządzania Środowiskowego (EMS), wielkość firmy i wiek. Te kontrolne zmienne znajdują się po prawej stronie modelu. Model zakłada związek między każdą z czterech praktyk GSCM (ekoprojektowanie, ekologiczne zakupy, współpraca środowiskowa i logistyka zwrotów) i każdym wymiarem wydajności przedsiębiorstwa (efektywność środowiskowa, wyniki operacyjne, wyniki ekonomiczne i wyniki społeczne). Przedstawiono również trzy zmienne kontrolne. Efektywność środowiskowa w tym badaniu odnosi się do zdolności organizacji w redukcji emisji do powietrza, ścieków i odpadów stałych przy jednoczesnym zmniejszeniu zużycia materiałów niebezpiecznych i toksycznych (Zhu, Sarkis i Lai, 2008). Wydajność operacyjna odnosi się do zdolności organizacji do wydajniejszego wytwarzania i dostarczania produktów klientom, przy lepszej jakości i krótszych czasach realizacji, a tym samym do poprawy jej pozycji na rynku (Melnyk, Sroufe i Calantone, 2003). Wyniki ekonomiczne definiuje się jako poprawę wyników finansowych i marketingowych wynikającą z wdrożenia praktyk GSCM, które poprawiają pozycję firmy w porównaniu ze średnią branżową (Green & Inman, 2005). Poprawa finansowa obejmuje zwiększone koszty zakupu materiałów, niższe koszty zużycia energii, niższe koszty usuwania odpadów i niższe koszty wypadków środowiskowych (Sundarakani, Souza, Goh, Wagner i Manikandan, 2010).

Poziom implementacji GSCM

Badacze koncentrują się zatem na wykazaniu wpływu dostosowania łańcucha dostaw do zasad GSCM na przedsiębiorstwo. I tak, według badania z 2019 r. zrealizowanego w oparciu o wyniki przedsiębiorstw w regionie Bliskiego Wschodu („Badanie związku między zarządzaniem zielonym łańcuchem dostaw a wydajnością firmy przy użyciu metody mieszanej: opracowanie harmonogramu działań dla przyszłych badań” [2]) wykazano, że brak jest w literaturze spójności.

Według grupy badawczej Hassan Younisa, Balan Sundarakani, Barry O’Mahony przegląd istniejącej literatury wykazał, że w wielu opracowaniach zbadano związek między wdrażaniem różnych zestawów praktyk GSCM i różnymi wymiarami wyników przedsiębiorstwa. Znaczna część z nich koncentrowała się na ocenie zielonego łańcucha dostaw z punktu widzenia ekonomii z perspektywy recyklingu. Jednak zarówno w literaturze teoretycznej, jak i praktycznej brakuje ogólnej perspektywy wdrażania praktyk zielonego łańcucha dostaw w odniesieniu do wyników przedsiębiorstwa. Ponadto, w żadnym badaniu nie rozważono konkretnie wpływu wdrożenia czterech głównych praktyk Green Supply Chain Management GSCM (ekoprojekt, ekologiczne zakupy, współpraca środowiskowa i logistyka zwrotów) na cztery odrębne elementy wyników przedsiębiorstwa (środowiskowe, ekonomiczne, operacyjne i społeczne).

Podobne wnioski znajdziemy w książce będącej opracowaniem naukowym dr Anny Maryniak pt. „Zarządzanie Zielonym Łańcuchem Dostaw”. „Na podstawie wyników badań realizowanych w Europie, Azji i wielu innych częściach świata, można stwierdzić, że poziom implementacji GSCM jest niski. (…) Rzadko podejmowana jest dyskusja z perspektywy współpracy prośrodowiskowej w łańcuchu dostaw, w której ujmuje się zarówno współpracę z dostawcami, odbiorcami, jak i kwestie logistyczne dotyczące transportu, magazynowania, zapasów czy planowania konfiguracji łańcucha dostaw”. I dalej: „Brak wiedzy z zakresu GSCM, w tym brak rekomendacji dla praktyki gospodarczej pozwalający zwiększyć poziom rozwoju strategicznego podejścia do zarządzania zielonymi łańcuchami dostaw, utrudnia wypracowanie korzyści potencjalnie z niego wynikających”.

Paradoksy zielonej logistyki

Już w samym terminie green logistics doszukamy się paradoksu. Łatwo zauważyć, że słowa „zielony” i „logistyka” nie idą raczej w parze. Zasadniczo logistyka wykorzystywana jest do strategicznego zarządzania różnymi działaniami poprzez minimalizację kosztów, ale ta redukcja odbywa się kosztem środowiska. Paradoksy widoczne są w kilku kluczowych obszarach zebranych w tabeli nr 1.

Obszar Założenia Paradoks
Koszt Obniżenie kosztów poprzez ulepszenie opakowania i minimalizowanie strat. Koszty środowiskowe są często znacznie wyższe niż koszt opakowania.
Czas/dostępność Tworzenie zintegrowanych łańcuchów dostaw JIT zapewnia wydajną dystrybucję. Zwiększona produkcja, większa sprzedaż i system dystrybucji potrzebują więcej miejsca i energii przez co wpływają na wzrost emisji CO2.
Sieci dostaw/transport Zwiększenie wydajności sieci dostaw ze względu na zwiększenie zasięgu dostawy. Nadmierny wpływ na środowisko wzdłuż głównych węzłów i korytarzy transportowych, oddziaływanie na społeczności lokalne.
Niezawodność Efektywny i punktualny system transportowy. Samochody ciężarowe i samoloty mają negatywny wpływ na środowisko.
Magazynowanie Zmniejszenie zapotrzebowania na prywatne magazyny. Ciągłe korzystanie z dróg, powodujące jeszcze większe korki.
E-commerce Zwiększenie szans sprzedaży dla firm i dywersyfikacja łańcucha dostaw. Zmiany w fizycznej dystrybucji, a także zwroty towarów, powodują zwiększone zużycie energii.

Tab. 1. Paradoksy zielonej logistyki. Opracowanie Rodrigue i wsp. (2001)

Perspektywy

Według Mckinnona, Browne’a i Whiteinga (2015), wraz ze wzrostem świadomości ekologicznej społeczeństwa, międzynarodowe standardy stają się coraz bardziej rygorystyczne, zwłaszcza rządowe, w aktywnym promowaniu oszczędności energii i redukcji emisji dwutlenku węgla, redukcji kosztów operacyjnych i kwestii środowiskowych, na które zwracają uwagę wszystkie strony gospodarki i społeczeństwo. Innym ważnym podejściem jest wykorzystanie alternatywnych źródeł energii, próba rozmieszczenia lub wykorzystania paliw alternatywnych w celu całkowitego lub częściowego zastąpienia paliw kopalnych. Na podstawie wyników badania Younisa, Sundarakani i O’Mahony przedstawiono następujące zalecenia dla firm zainteresowanych poprawą efektywności środowiskowej przy wdrażaniu praktyk zielonego łańcucha dostaw:

  1. Upewnij się, że kierownictwo wyższego szczebla wspiera inicjatywę poprzez misję strategiczną.
  2. Upewnij się, że uzgodnione praktyki są odpowiednio wdrażane, mierzone i monitorowane.
  3. Upewnij się, że zasady EMS (System Zarządzania Środowiskowego) są wdrożone i przestrzegane.
  4. Zatrudnij dedykowanego kierownika projektu do zarządzania procesem wdrożenia.
  5. Upewnij się, że istnieją obiektywne miary wyników.
  6. Upewnij się, że wszystkie zielone inicjatywy są reklamowane publicznie za pośrednictwem planowanych inicjatyw marketingowych.

Koszty zielonej logistyki

Ciężko znaleźć dokładne dane mówiące o tym, jakie oszczędności daje firmom wdrażanie poszczególnych etapów zielonej logistyki w ich łańcuchach dostaw. Inbound Logistics powołuje się na dane, z których wynika, że w 2019 roku 115 największych światowych firm szukało informacji o wpływie na środowisko od ponad 5000 dostawców w ramach programu ujawniania informacji o łańcuchu dostaw o nazwie CDP’s – Supply Chain Disclosure Program. Łącznie dostawcy ci zgłosili redukcję emisji dwutlenku węgla o 633 miliony ton, co zmniejszyło również koszty łańcucha dostaw o 19,3 mld USD.

Propagatorzy idei zielonych łańcuchów dostaw poszukują możliwości redukcji kosztów związanych z szeroko rozumianą ochroną środowiska przy prowadzeniu intensywnych programów na rzecz jego ochrony. Tak postawiony cel jest możliwy do realizacji w dłuższym okresie. Niektórzy ekonomiści uważają nawet, że taka strategia działania zapewni firmom – uczestnikom zielonego łańcucha dostaw – przewagę konkurencyjną w przyszłości i wyznaczy nowe kierunki rozwoju biznesu [por. Haque, 2011]. W praktyce nadal jednak wśród menedżerów dominuje pogląd, że tworzenie kultury proekologicznej oraz podejmowanie działań przyjaznych środowisku prowadzi do wzrostu kosztów. Dlatego upowszechnienie koncepcji zielonych łańcuchów dostaw wymaga wiedzy i determinacji kadry zarządzającej.

[1] „Kreowanie zielonych łańcuchów dostaw – proponowany model integracji” Dr Tomasz Surmacz, Logistyka 5/2014

[2] Investigating the relationship between green supply chain management and corporate performance using a mixed method approach: Developing a roadmap for future research. Hassan Younisa, Balan Sundarakani, Barry O’Mahony.

Autorka: Marta Cudziło, główny specjalista – kierownik Centrum Logistyki, Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Logistyki i Magazynowania

Artykuł ukazał się w wydaniu nr 6/2020 (grudzień-styczeń) “Logistics Manager”. Więcej o czasopiśmie TUTAJ

Podziel się:

  • Udostępnij na Twitterze(Otwiera się w nowym oknie)
  • Kliknij, aby udostępnić na Facebooku(Otwiera się w nowym oknie)
  • Kliknij, aby udostępnić na Google+(Otwiera się w nowym oknie)

Podobne

Zobacz również

Zarządzanie

Rewolucyjne trendy i nowe perspektywy na targach MODERNLOG 2023

Zarządzanie

Konferencja Tomorrow Logistics już 20 czerwca!

Popularne posty
  • Ile kosztuje logistyka?
  • KION Group rozszerza swoją działalność w Polsce
  • 6 edycja Kongresu Bezpieczeństwa Żywności pod hasłem “Innovation and Inspiration”
  • Forum Menedżerów Transportu i Logistyki
  • Branża TSL w obliczu pandemii
  • Logistyczna Układanka
  • Postępująca digitalizacja usług w dobie koronawirusa
  • Dyrektorzy i managerowie tworzą z Polski centrum kompetencji łańcucha dostaw na skalę Europy
  • Handel w Polsce – kto dziś wygrywa bitwę o jutro?
  • GS1 nagradza innowacyjność
Zostań z nami!
Dołącz do naszego newslettera i bądź na bieżąco!

Logistics Manager

MPF sp z o.o.
ul Heleny Szafran 6
60-693 Poznań
NIP: 781-202-69-09
REGON: 520261703

POLITYKA PRYWATNOŚCI

Menu główne

  • Konferencje
  • Webinaria
  • Prenumerata
  • Wydania
  • LM Poleca
  • Kontakt
  • Kategorie

Aktualności

  • Zarządzanie
  • Supply Chain
  • Transport i Spedycja
  • Inteligentne Technologie
  • Magazyn
  • Prawo i Finanse

Kontakt

tel: +48 61 30 70 226
info@logistics-manager.pl

NEWSLETTER

Projekt i realizacja witryny Agencja Interaktywna Horizon 2019

Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies. dowiedz się więcej.